ബഹുദൈവ വിശ്വാസമെന്നത് ബഹുസ്വരതയാണ്,

ഭാരതീയ ഹൈന്ദവ വിശ്വാസ ദർശനത്തിൻ്റെ നൂറായിരം സാദ്ധ്യതകളിൽ ഒന്ന് മാത്രമാണ് ഇസ്‌ലാം സെമിറ്റിക് വിശ്വാസധാര. 

ഭാരതീയത, ഹൈന്ദവത എന്ന വിശാലമായ കുടക്കീഴിൽ വരാവുന്ന നൂരായിരം സംഗതികളിൽ ഒന്ന് മാത്രമാകാവുന്നതേയുള്ളൂ ഇസ്ലാമും സെമിറ്റിക് വിശ്വാസവുമൊക്കെ.

*******

ഹൈന്ദവതയുടെ ഭാഗമായി തന്നെ ഒരാൾക്ക് ഇസ്ലാമിക, സെമിറ്റിക് രീതിയിലുള്ള ദൈവവിശ്വാസവും ആചാരങ്ങളും, അതുപോലെ തന്നെ മറ്റേത് വിശ്വാസരീതികളും ആചാരങ്ങളും കൊണ്ടുനടക്കാവുന്നതേയുള്ളൂ. 

മറ്റുള്ള വിശ്വാസ ആചാര സാധ്യതകളെ നിഷേധിക്കാതെ, അസഹിഷ്ണുതതാപൂർവ്വം നോക്കിക്കാണാതെ.

*********

മറിച്ച്, വളരെ കുടുങ്ങിയ ഇസ്ലാമിക സെമിറ്റിക് വിശ്വാസത്തിനുള്ളിൽ, ആ ചെറിയ കുടക്കുള്ളിൽ വലിയ വിശാലമായ വൈവിധ്യ പൂർണമായ ഹൈന്ദവതക്കും അതിൻ്റെ വൈവിധ്യത്തിനും വിശാലതക്കും നിലകൊള്ളാൻ സാധിക്കില്ല.

******

ബഹുദൈവ വിശ്വാസമെന്നത് തന്നെ ബഹുസ്വരതയാണ്, ബഹുസ്വരത അംഗീകരിക്കലാണ്. 

പല സാധ്യതകളുണ്ടെന്നും ആ ഉള്ള എല്ലാ സാധ്യതകളെയും അംഗീകരിക്കലുമാണ് ബഹുദൈവ വിശ്വാസവും അത് പ്രധാനം ചെയ്യുന്ന ബഹുസ്വരതയും

ബഹുദൈവ വിശ്വാസത്തിനുള്ളിൽ ഏകദൈവ വിശ്വാസവും കുടികൊള്ളുന്നു, അംഗീകരിക്കപ്പെടുന്നു. 

ഏകദൈവ വിശ്വാസത്തിന് ബഹുസ്വരതയേയും ബഹുദൈവ വിശ്വാസത്തെയും ഉൾകൊള്ളാൻ സാധിക്കില്ല. 

ഏകദൈവിശ്വാസം സ്വയം അസഹിഷ്ണുത നിറഞ്ഞതും തീവ്രതയുടെ ഉറവിടവുമാണ്.

 ഒന്ന് മാത്രം ശരിയെന്ന് പറയാണില്ലാത്ത, എല്ലാം ശരിയെന്ന് കരുതുന്ന ബഹുദൈവ വിശ്വാസത്തിന് ഒരിക്കലും തീവ്രതയും അസഹിഷ്ണുതയും സമ്മാനിക്കാൻ സാധിക്കില്ല.